Ötümlü damaksıl patlamalı ünsüz sesi bazı konuşulan dillerde kullanılan bir ünsüz sestir. Türkçede ince ünlülerden önce veya sonra gelen g sesini ifade eder. Aynı zamanda â harfinden önce gelen g harfi de bu sesi ifade eder. Mesela gel, git, geç, gâvur...
Süreksiz “b, c, ç, d, g, k, p, t” ünsüzlerinin sürekli “l, m, n, r, y, f, ğ, h, j, s, ş, v, z” ünsüzlerine dönüşmesine denir. Bu ses olayı sızıcılaşma ve akıcılaşma olarak ayrılır.
Bir kelimenin ilk hecesinde kalın bir ünlü varsa sonraki hecelerde yer alan ünlülerin de kalın, bir kelimenin ilk hecesinde ince bir ünlü varsa sonraki hecelerde yer alan ünlülerin de ince olması kuralı damak uyumudur.
Ön Damak Ünsüzleri (g,ğ,k,l,r,y): Dilin ucunun veya orta tarafının sert damağa teması ya da yaklaşmasıyla boğumlanan ünsüzlerdir. “g,k,” ünsüzlerinde dilin orta tarafı kabarır.
Kimi sözcüklerde türlü nedenlerden düz ünlülerin yuvarlaklaşması ya da kimi ünsüzlerin dudak ünsüzlerine dönmesi. (Savırmak) > savurmak, (konşu) > kom? u gibi.
Bir sesin bazı özellikler bakımından bir başka sesle benzer duruma gelmesine yarı benzeşme denir. Örnek: penbe > pembe, çarşanba > Çarşamba vb.
Ötümsüz /ç/, /f/, /h/, /k/, /ḳ/, /p/, /s/, /ş/, /t/ ünsüzlerinin ötümlü olan ünsüz karşılıklarına dönüşmesi biçiminde gerçekleşen ses olayına ötümlüleşme adı verilmektedir.
Dudak uyumu kuralına göre düz ünlüden sonra düz ünlü; yuvarlak ünlüden sonra ya düz geniş ünlü ya da dar yuvarlak ünlü gelir. Ama kelimedeki dudak ünsüzleri, bu kuralda istisna yaratır ve düz ünlüden sonra, kelimedeki dudak ünsüzü etkisiyle dar yuvarlak ünlü de gelebilir: çamır > çamur gibi.
1) Kalınlık-İncelik Uyumu ( Büyük Ünlü Uyumu )
Türkçe kelimelerde art (kalın) ünlü (a, ı, o, u) taşıyan heceleri, art ünlülü; ön (ince) ünlü (e, i, ö, ü) taşıyan heceleri de ön ünlülü heceler takip eder: okulunuzdan, oğlumuzla, gömleğinizi, gerinize gibi.
c) Ünsüz Uyumu
Türkçedeki ünsüzlerden tonsuz (sedasız) ünsüzlerle bunların karşılıkları olan tonlu (sedalı) ünsüzlerle ilgili bir uyumdur. Buna göre Türkçe kelimelerde tonsuz ünsüzler, tonsuz ünsüzlerle; tonlu ünsüzler, tonlu ünsüzlerle (b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z) yan yana gelebilir.
Nedir
Saf ipek eşarp nedir
3 ün tam katı nedir
Lipodissolve nedir
15 Mart günü nedir
Kaolin kili nedir
30 2 kumaş nedir
Çamaşır makinesi elde yıkama nedir
VİOP nedir basit anlatım
Stabilizasyon nedir
İnternetin ana kaynağı nedir
1500 adet nükleotitten oluşan dna parçası nedir
1RM hesaplama nedir
Çorum'un en meşhur yemeği nedir
Kırmızı gözlü muhabbet kuşunun cinsi nedir
Aydınlatma şiddeti birimi nedir
Deniz kızı hikayesi nedir
Null tanısı nedir
Ünsiyet nedir islamda
Etnik coğrafya nedir
Baba travması nedir
Kartal nedir kısaca bilgi
Sosyal rol nedir kısaca
Disney Prenses'in adı nedir
Hızlanma şeridi nedir
Zıt anlamlı kelime nedir
Saraç ipi nedir
1 5000 ölçekli harita nedir
NOC açılımı nedir
Lezzetli domatesleri ile ünlü şehrimizin adı nedir
Yesevilik nedir kısa ve öz
Mürekkepsiz yazıcı nedir
Board marker nedir
Ec değeri nedir
7 sınıf karışım nedir
ETW nedir
En iyi mutfak tezgahı malzemesi nedir
Kanda pdw düşüklüğü nedir
Hades nedir
Avustralya'da yaşanan yangınların sebebi nedir
Drape nedir kumaş